Tashi delek! Welcome to Tibet! Hoewel we door vele Chinezen en ook wel wat Russen vriendelijk bejegend werden, staat het vrij snel vast dat de Tibetanen de vriendelijkste mensen zijn die we al ontmoet hebben. In de trein van Chengdu naar Lhasa werd op gepaste tijdstippen zuurstof gepompt. We passeren dan immers een piek van ongeveer 4800 meter, wat hoger is dan het op 3650 meter gelegen Lhasa. Zodra we uitstappen, voelt Linda het verschil meteen aan haar longen. Nooit gerookt maar toch COPD, een hele uitdaging om dan naar Lhasa te gaan. Terwijl Jill en ik fluks het douanekantoor verlaten, haalt Linda haar puffer boven. Mike, haar echtgenoot, kijkt toe. ’s morgens lag Linda nog gelukzalig te slapen in haar coupé, met een uit de kluiten gewassen knuffel pandabeer stevig omklemd. Voor haar was de reis geslaagd zodra ze het Panda Breeding Center in Chengdu had bezocht. Voor Mike was dat slechts de prijs die hij moest betalen voor het échte doel van de reis: met de trein naar Lhasa én terug. Op de terugweg zie je bij daglicht weer andere landschappen, dus spendeert het koppel de helft van hun reis op de trein. De toenmalige hoogste treinrit ter wereld, in Peru, hadden ze al gedaan. Toen in 2008 de ”Himalaya Express” werd aangelegd, stond het meteen buiten kijf dat ze deze ook zouden doen. Als zesjarige jongen, woonde Mike vlakbij het treinstation van zijn dorp. Vele nachten sliep hij in met grote dromen, telkens wanneer hij de stoomlocomotief hoorde passeren. Al die mensen, waar gingen ze heen? Het liet hem niet los en meer dan 60 jaar later heeft hij een groot deel van de lange treinreizen die een mens kan maken, zelf gedaan. En dus ook zijn vrouw Linda, zieke longen of niet.

Ik denk opnieuw aan Kees, de Nederlander die we ontmoetten in Moskou en weer uitzwaaiden in Mongolië. Dimitri, de Rus die ons naar het station in Moskou voerde, wijst Kees terecht. ”No more smoking on the platform”. ”In fact, no more smoking on the train whatsoever”. In werkelijkheid bleek het allemaal nog wel mee te vallen, en Kees kon rustig met 5 andere mensen op het stukje tussen 2 wagons staan roken. Maar hij was behoorlijk in paniek bij het vooruitzicht van 5 dagen zonder sigaret. In Terelj bleek nochtans dat alle teer hem lelijk parten begon te spelen in combinatie met de ijlere lucht. De avond voor we een kleine trekking zouden ondernemen, sloeg de twijfel toe: zou hij dat wel aankunnen? En wat als de groep de hele tijd op hem moet wachten? ”Dan wachten we toch gewoon Kees”, en daarmee was zijn probleem opgelost. Als achtjarige jongen rende Kees door de leefkamer naar de keuken, in zijn enthousiasme sleepte hij een pannetje kokend water van het fornuis. Het was midden in de harde Nederlandse winter en Keesje droeg drie lagen boven elkaar. Tegen de tijd dat Kees vader door had wat er was gebeurd, had de jongen al derdegraads brandwonden. Het textiel kleefde in zijn vlees. De sporen bij de vijftigjarige Kees zijn nog te zien. Zijn no-nonsense ouders waren duidelijk: je doet gewoon alles mee. Je gaat gewoon mee zwemmen met de anderen, en als ze kijken, dan kijken ze maar. ”Denken in mogelijkheden”, zegt Kees daar zelf over.

We zijn goed een uur op weg, wanneer Kees hijgend de witte vlag moet hijsen. Nog een halfuur later arriveert er een wagen. Die zal Kees tot Turtle Rock brengen, één van de belangrijkste bezienswaardigheden van de streek. Nadien rijdt hij met de auto tot aan onze picknick plek en van daar naar het klooster dat we gaan bezichtigen. Voor Kees zal het enkel van op een afstand zijn. De vele treden naar boven haalt hij nooit. Maar hij heeft geprobeerd, was er bij en heeft toch een en ander gezien. Twee weken later horen we van Jan en Harm dat Kees ook de Chinese Muur op geraakt is, zij het dan met een kabellift. We zijn blij voor hem.

In het hotel in Lhasa, ontmoeten we Mieke. Zij zal zal enkele dagen later samen met ons en de Franse huisdokter Thierry naar Kathmandu rijden. Een rit van zes dagen. Zij heeft er al een trekking in Nepal op zitten. Een hele overwinning. Al twaalf jaar, sedert haar 31, is Mieke nierpatiënt. Na een behoorlijk baaljaar - echtgenoot er van door met de jongere medewerkster - was het Mount Everest Basecamp bereiken het grote doel. Maar voor we richting Kathmandu gaan, staan er eerst vier dagen Lhasa op het programma.

Zodra je op een dakterras staat, begrijp je waarom Brad Pitt een hele film lang dromerig voor zich uit stond te staren tijdens zijn Seven Years in Tibet. Volledig omgeven door bergen (en wat voor bergen) ligt de vallei er vredig bij. Overdag zorgt de hoogstaande zon dat het behaaglijk warm is, het hele jaar door. In de verte zien we het Potala paleis, de winterresidentie van de dalai lama’s, tot de veertiende en huidige dalai lama het paleis ontvluchtte naar India. Het witte paleis werd gebouwd in de 17de eeuw, maar de eerste bouwwerken dateren reeds van de 8ste eeuw. Over de huidige dalai lama mag echter niets worden gezegd, noch mag zijn afbeelding Tibet binnen gebracht worden. Momenteel is de verhouding Chinezen/Tibetanen in Lhasa 40/60, maar binnen enkele jaren zullen de Chinezen al de helft van de bevolking uitmaken. Daar wordt echter niet op gewacht om de Tibetanen nu al duidelijk te maken wie de baas is. Zo moet er op elk Tibetaans huis verplicht een Chinese vlag prijken. De Tibetanen reageren daarop met niets dan waardigheid. Liever dan een ander wat aan te doen, zullen ze zichzelf in brand steken als ultieme daad van wanhoop en verzet. De buurt rond de Jokhang tempel - de heiligste plaats in heel Tibet - is dan ook voorzien van verschillende checkpoints en militairen. Honderden gelovigen lopen de ’kora’, een rituele rondgang rond het tempelcomplex.

De gids waarmee we enkele dagen op stap zijn, heeft z’n handen vol. Wie denkt dat het boeddhisme een filosofie en geen religie is: niets is minder waar. De boeddha van het heden, van het verleden en eentje van de toekomst, Green Tara, White Tara, gewone Tara nog een hele rits mindere goden, de 14 dalai lama’s, de panchen lama’s… Onze gids blijft alles geduldig herhalen en Mieke en Jill bestoken hem met duizend vragen. In Tibet doen ze ook aan ’sky burials’: de overledene wordt in stukjes gehakt en neergelegd voor de gieren, die worden in een ceremonie aangeroepen door een monnik. Het is echter uitgesloten voor mensen die medicatie namen of op een verdachte manier om het leven kwamen. Een boeddhist gaat de gieren geen slecht vlees voorschotelen uiteraard (men eet trouwens geen wild. Een dier waaraan je zelf niets hebt gegeven, daar neem je ook niets van.). Soms laat men kleine boefjes de ceremonie bijwonen. Zien dat je als mens naakt en zonder bezittingen de wereld verlaat, kan louterend werken bij hebzuchtige zielen.

Maar met strakke gedragsvoorschriften werkt het boeddhisme niet. Men zal je er wel op wijzen wat bevorderlijk dan wel belastend is voor je karma en volgende levens. Maar denken en beslissen, moet je vooral zelf doen. Na onze dagen in Lhasa, vertrekken we richting Nepal. Met vier in plaats van met de voorziene zes mensen. Een Frans koppel werd te ziek in Lhasa en moest terug naar huis. Zelf verteren we de hoogte redelijk goed. Overdag wandelen we aan een gezapige tempo. Zeker trappen moeten langzaamaan want je bent snel buiten adem. De nachten zijn het vervelendst. Veel wakker met grote dorst en even happend naar lucht. Op deze hoogte is er minder zuurstof en je lichaam neemt de aanwezige zuurstof ook minder goed op. Voor onderweg nemen we 2 flesjes zuurstof mee, die we uiteindelijk niet nodig zullen hebben. Het is ook beter je lichaam te laten wennen en werken: hartslag sneller, rode bloedlichaampjes aanmaken… De vijfdaagse naar de grens met Nepal is prachtig. De Tibetaanse kloosters doen authentieker aan dan de Chinese. Minder kitscherige kleuren, meer onze stijl. Het landschap is bijwijlen verbluffend. Een immens appelblauwzeegroen meer, een diepblauwe hemel zoals je’m nergens anders ziet en dan het Himalaya gebergte. Meer dan honderd bergen boven de 7000 meter met als hoogste de Mount Everest, 8848 meter en nog steeds groeiend door de tegen elkaar schuivende aardplaten. We rijden met de wagen tot aan de voeten voeten van de Everest piek, het Mount Everest Basecamp op 5200 meter. Tijdens de laatste dag van rondreis, staan we ’s ochtends nog met onze voeten in de bevroren sneeuw te kijken naar de Himalaya pieken. De volgende drie uur slingert de wagen zich een weg naar beneden, zo’n 3000 kilometer. Van besneeuwde bergtoppen gaan we naar een groene vallei, bergflanken waar het zuivere water vanaf klatert, aapjes langs de weg en opnieuw tijd voor t-shirts. Namasté, welcome to Nepal!